|
|
» Εισαγωγή » Ιστορία » Αρχιτεκτονική » Μουσείο » Σταυρός » Τοποθεσία » Φωτογραφίες » Χάρτης |
ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΡΕΒΕΛΗ Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο πρώτος πυρήνας της Μονής οργανώθηκε στο κτιριακό συγκρότημα του Κάτω Μοναστηριού του Προδρόμου, κατά τη Β' βυζαντινή περίοδο της Κρήτης, περί το τέλος του 10ου ή τις αρχές του 11ου αιώνα, τότε που τα νότια παράλια της Κρήτης γέμισαν με μικρά και μεγάλα μοναστήρια. Η παλαιότερη χρονολογία που σχετίζεται με το μοναστήρι είναι του έτους 1594, και είναι χαραγμένη σε μιά καμπάνα του μοναστηριού. Η πρώτη ονομασία της Μονής (πρίν το 1700), σύμφωνα με την παλαιά ορειχάλκινη σφραγίδα της είναι: " του Μεγάλου Ποταμού κατά την νήσον Κρήτην". Για τη σημερινή ονομασία υπάρχουν πολλές ευσεβείς επιτόπιες παραδόσεις. Το πιο πιθανό είναι ότι κάποιος ιερομόναχος με το επώνυμο Πρέβελης, της μεγάλης Ρεθεμνιώτικης οικογένειας των Πρεβέληδων, υπήρξε ο ανακαινιστής του μοναστηριού στον οποίο οφείλεται και η ονομασία. Η μοναστηριακή παράδοση, όπως αναφέρεται στο μοναχολόγιο, διέσωσε τα ονόματα των πρώτων ηγουμένων , του Μεθοδίου, του Ακακίου Πρέβελη, του Ιακώβου Πρέβελη, του Ακακίου Μοάτζου και του οσιωτάτου Ευφραίμ του οποίου η μακρά ηγουμενία (1769-1803) υπήρξε πολύ σημαντική για την ιστορία της Μονής. Ο Ευφραίμ ήταν γιός του ιερέως Αλεβίζου Πρέβελη, από τον Άρδακτο Αγίου Βασιλείου. Το όνομά του σώζεται στην έμμετρη ιαμβική επιγραφή της βάσης του θαυματουργού Τιμίου Σταυρού της Μονής: " ΚΟΠΟΙΣ ΚΑΙ ΜΟΧΘΟΙΣ ΕΦΡΑΙΜ ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΟΥ". Το Μάρτιο του 1789 και ύστερα από αίτημά του, εκδόθηκε Πατριαρχικό σιγίλλιο του Εθνομάρτυρα Γρηγορίου του Ε', με το οποίο αναγνωρίζεται η σταυροπηγιακή αξία της Μονής.
Η θρυλική μορφή του "Φιλικού" Ηγουμένου Μελχισεδέκ Τσουδερού (1803-1823) δεσπόζει κατά τα δύο πρώτα έτη της Επαναστάσεως του 1821. Ο ηρωικός Μελχισεδέκ αφού έλαβε μέρος σε πολλές μάχες, πληγώθηκε θανάσιμα στο Πολεμάρχι Κισάμου στις 5-2-1823. Ο ιστορικός της Κρήτης Ι. Μουρέλλος σημειώνει: " εις το Μοναστήριον του Πρέβελη και στον μεγαλεπήβολο ηγούμενό του Μελχισεδέκ ανήκει χωρίς αμφισβήτηση, η τιμή της διοργανώσεως, του οπλισμού και του ετοιμοπολέμου του πρώτου μαχίμου σχηματισμού της επαναστάσεως του '21 στην Κρήτη. Και πρώτη πράξις γενικωτέρας σημασίας ήταν η Τουρκική επιδρομή του Ψαροσμαήλη και η καταστροφή του Πρέβελη". Ακολούθησε ο Νείλος Μοσχοβίτης, επί της ηγουμενίας του οποίου(1823-1862) κτίσθηκε το νέο Καθολικό της Μονής καθώς και οι δύο περίτεχνες γέφυρες, του Μ. Ποταμού και του Μπουρτζούκου.  Αναδιοργανώθηκε επίσης το παλαιό σχολείο της Μονής και η ονομαστή σχολή του Αγίου Πνεύματος στο ομώνυμο μικρό μοναστήρι. Άλλες σημαντικές φυσιογνωμίες ηγουμένων και αδελφών της Μονής υπήρξαν οι: Επίσκοπος Λάμπης Νικόδημος (1831 -1845), Αγαθάγγελος Παπαβασιλείου (1864-1871), Καλλίνικος Σπιταδάκης (1872-1892), και Αγαθάγγελος Λαγουβάρδος (1936-1944).Ευθύς μετά τη κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, στο Μοναστήρι άρχισαν να συγκεντρώνονται στρατιώτες που είχαν αποκλειστεί, 'Ελληνες, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί και Άγγλοι, για να διασωθούν τελικά με υποβρύχια στη Μέση Ανατολή από τη περιοχή της Λίμνης και με ενέργειες του ηγουμένου Αγαθαγγέλου. 'Ετσι και το 1941 το μοναστήρι εκπληρώνει τον ιστορικό του προορισμό, όπως και παλαιότερα. Όπως γράφει ο Μιχ. Παπαδάκης " άνω από 5,000 άνθρωποι πέρασαν, έφαγαν, κοιμήθηκαν, εξυπηρετήθηκαν. Και για την συνέχεια της οδοιπορίας των εφοδιάστηκαν με τα χρειώδη". Στις 25-8-1941 οι Γερμανοί κατέστρεψαν το μοναστήρι και πολλοί μοναχοί οδηγήθηκαν στις φυλακές των Χανίων. Στα τέλη του 1943 η Μονή είχε αναλάβει τις δυνάμεις της και μπορούσε να ανταποκριθεί και πάλι στο έργο της. |
|